Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kole

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kole Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Pietruszka

Protokolant: st. sekr. sąd. Alicja Kleczkowska

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2024 roku w K.

na rozprawie sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko Z. Z.

o alimenty

• I.  Oddala powództwo.

  II.  Zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 137,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienia od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

S ę d z i a :

Agnieszka Pietruszka

Sygnatura akt III RC 304/23

UZASADNIENIE

Powódka – M. Z. wniosła o zasądzenie od pozwanego Z. Z. na swoją rzecz kwoty po 3.000 zł miesięcznie tytułem obowiązku alimentacyjnego, począwszy od dnia złożenia pozwu. W uzasadnieniu podniosła, iż małżeństwo stron zostało rozwiązane wyrokiem z dnia (...)r. z winy pozwanego. W czasie rozwodu powódka pracowała jako pokojówka w hotelu i zarabiała 2.600 zł miesięcznie. Pozwany prowadził gospodarstwo rolne, którego strony są właścicielami. Gospodarstwo jest o pow. około 40 ha i utrzymywała się z niego 4-osobowa rodzina, albowiem strony mają dwoje dzieci: córkę M. (ur. (...)) oraz syna A. (ur.(...)). Powódka pomagała pozwanemu w prowadzeniu gospodarstwa. Według powódki roczne przychody z gospodarstwa wynoszą około 196.300 zł, natomiast koszty związane z jego prowadzeniem około 91.000 zł. Standard życia rodziny był wysoki, a strony dysponowały miesięcznie kwotą co najmniej 9.000 zł. Sytuacja powódki po rozwodzie znacznie się pogorszyła. Nadal pracuje jako pokojówka i nie ma żadnych dodatkowych dochodów. Koszty utrzymania domu wynoszą w sumie ponad 1.300 zł a osobiste wydatki powódki około 3.000 zł miesięcznie. Pozwany płaci alimenty na córkę w kwocie 800 zł, natomiast przestał płacić alimenty na syna, który ukończył szkołę średnią, ale ma zamiar kontynuować naukę. Powódka mieszka w domu rodzinnym, z którego chciałaby się wyprowadzić, ale koszty wynajmu wynoszą około 2.000 zł. Żądanie powódki odpowiada możliwościom zarobkowym i majątkowym pozwanego i oparte jest na art. 60 § 2 kro.

Pozwany – Z. Z. wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc iż powódka zarabia około 3.076 zł miesięcznie z tytułu wykonywanej pracy, na córkę pozwany płaci alimenty w kwocie 800 zł, nadto powódka otrzymuje na córkę świadczenie wychowawcze, a pełnoletni syn pracuje i na pewno dokłada się do kosztów utrzymania rodziny. Pozwany w grudniu 2023 r. przekazał powódce do wyłącznego użytkowania grunty o łącznej pow. 10,67 ha, a jeśli powódka nie zdecyduje się na prowadzenie gospodarstwa może grunty wydzierżawić i uzyskiwać dodatkowy dochód. Ponadto powódka zamieszkuje u swoich rodziców i nie ponosi kosztów utrzymania domu. Pozwany podniósł również, iż ze względu na niskie stawki skupu zboża i rzepaku prowadzenie gospodarstwa jest nieopłacalne. Pozwany musi się także skupić na opiece nad schorowanymi rodzicami. Zdaniem pozwanego powódka z uwagi na zakończenie sprawy rozwodowej powinna wystąpić o podział majątku wspólnego a nie o alimenty.

Sąd ustalił co następuje :

Wyrokiem z dnia (...)r. Sąd Okręgowy w K.rozwiązał przez rozwód małżeństwo M. Z. i Z. Z., z winy pozwanego. Sąd jednocześnie powierzył M. Z. i Z. Z. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką M. (ur.(...) ), ustalając miejsce zamieszkania dziecka przy matce oraz zasądził od Z. Z. na rzecz córki alimenty w kwocie 800 zł miesięcznie, poczynając od dnia prawomocności wyroku. Apelacja Z. Z. od tego wyroku została oddalona i orzeczenie uprawomocniło się w dniu (...)r. W toku postępowania powódka nie domagała się zasądzenia na swoją rzecz alimentów na wypadek orzeczenia rozwodu. Pozwany przekazywał natomiast alimenty w kwocie 700 zł na rzecz syna A., który w trakcie sprawy rozwodowej ukończył 18 lat.

Z. Z. przed zawarciem związku małżeńskiego był właścicielem około 7-hektarowego gospodarstwa położonego w K., które otrzymał od swoich rodziców. W 2004 roku rodzice przekazali mu pozostałą część o powierzchni około 30 ha. Z kolei M. Z. w 2010 roku otrzymała od swoich rodziców część gospodarstwa rolnego o powierzchni około 5 ha wraz z zabudowaniami. W 2011 roku strony rozszerzyły umownie ustrój wspólności ustawowej o nieruchomości rolne, stanowiące ich majątek osobisty. W 2016 roku małżonkowie sprzedali części nieruchomości, zaś kwotę uzyskaną ze sprzedaży przeznaczyli na zakup 2 ha ziemi, jak również na modernizację ich nieruchomości. Gospodarstwo rolne prowadzone przez strony o powierzchni około 40 ha było nastawiona na produkcję roślinną.

W chwili rozwodu M. Z. razem z dziećmi tj. pełnoletnim A. i małoletnią M. zamieszkiwała u swoich rodziców. Od pozwanego wyprowadziła się w lipcu 2019 roku M. miała 13 lat. Małoletnia posiadała orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z powodu opóźnienia rozwoju umysłowego. Brała udział w zajęciach stymulujących indywidualny rozwój.

Powódka od października 2021 r. podjęła pracę na pełny etat w firmie (...). Pracowała w hotelu w U. jako pokojówka. Otrzymywała wynagrodzenie w kwocie około 2.600 zł miesięcznie.

Z. Z. w 2022 r. ze sprzedaży płodów rolnych uzyskał przychód w kwocie 123.710,31 zł. Dopłaty unijne wyniosły 41.935,62 zł. Jednocześnie pozwany poniósł koszty związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego w kwocie 166.334,47 zł. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21.09.2023 r. w sprawie wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2022 r. dochód ten wynosił 5.549 zł.

(dowód: odpisu wyroku Sądu Okręgowego w (...)z dnia (...)r. k.9-10; odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w P.z dnia (...)r. k.10-11; częściowo zeznania powódki k.275-276v; częściowo zeznania pozwanego k.276v-277v; akta (...) Sądu Okręgowego w K.)

M. Z. i Z. Z. są współwłaścicielami gospodarstwa rolnego położonego na terenie gminy D. o powierzchni 42,24 ha fizycznych, przy czym powierzchnia użytków rolnych wynosi 39,38 ha, zaś powierzchnia przeliczeniowa użytków rolnych wynosi 18,2835 ha. Pismem z dnia 25.04.2023 r. M. Z. wezwała pozwanego do rozliczenia dochodów ze wspólnego gospodarstwa, jak również do dopuszczenia do jego współposiadania, w tym także w zakresie budynku mieszkalnego.

(dowód: pismo z dnia 25.04.2023 r. k.12-14; zaświadczenia Burmistrza Miasta D. z dnia 23.11.2023 r. k.42 oraz z dnia 3.10.2024r. k.252)

Z. Z. w dniu 4.12.2023 r. przekazał powódce do wyłącznego użytkowania grunty rolne o powierzchni 10,67 ha, obejmujące działkę położoną w C. o powierzchni 4,41 ha, działki położone w A. o powierzchni 4,06 ha oraz działki położone w D. o łącznej powierzchni 2,20 ha. Część gruntów w chwili przekazania było obsianych pszenżytem.

(dowód: pismo z dnia 4.12.2023 r. k.39-40, potwierdzenie przesyłki poleconej k.41; uproszczone wypisy z rejestru gruntów z dnia 26.03.2024 r. k.141-143; płyta CD k.210 – koperta; częściowo zeznania powódki k.275-276v; częściowo zeznania pozwanego k.276v-277v)

Powódka w piśmie z dnia 10.01.2024 r. poinformowała pozwanego o bezskuteczności jego oświadczenia w przedmiocie wydania części nieruchomości. Nadto, zaproponowała, aby wydanie wszystkich nieruchomości i ruchomości wskazanych w piśmie z dnia 25.04.2023 r. nastąpiło w terminie uzgodnionym przez strony wraz ze spisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego. M. Z. podtrzymała roszczenie o rozliczenie dochodów uzyskanych przez pozwanego w okresie od dnia 22.07.2019 r. Z. Z. w odpowiedzi podkreślił, iż skutecznie wydał wskazane grunty rolne i że nie będzie składał wniosku o dopłaty unijne do wydanych działek. Pozwany wskazał zarazem, że rozliczenie nakładów obejmie okres od daty rozdzielności majątkowej, a w 2023 roku koszty utrzymania gospodarstwa znacznie przekroczyły przychody, z uwagi na kryzys zbożowy.

(dowód: pismo z dnia 10.01.2024 r. k.115, kopia zestawienia korespondencji wychodzącej k.116; pismo z dnia 7.02.2024 r. wraz z potwierdzeniem nadania przesyłki i potwierdzeniem odbioru k.138-140; wydruk wiadomości sms – owej k.177; częściowo zeznania powódki k.275-276v)

M. Z. w prowadzeniu gospodarstwa w miarę możliwości pomaga ojciec. Pierwsze dopłaty od przekazanej przez byłego męża części gospodarstwa otrzymała w roku 2024, przy czym wniosek o dopłaty złożyła jej siostra, gdyż powódka nie posiada numeru producenta. Dopłaty wyniosły 2.000 zł. Z zasiewu pszenżyta dokonanego jeszcze przez pozwanego, powódka zebrała niecałe 6 ton, a plony zostały zabrane w rozliczeniu przez osobą, która świadczyła usługi kombajnem. M. Z. zdecydowała o oddaniu ziemi w dzierżawę. Czynsz dzierżawny został wstępnie ustalony w równowartości dopłat unijnych.

(dowód: częściowo zeznania powódki k.275-276v)

M. Z. wraz z dziećmi nadal mieszka w domu rodzinnym. Nieruchomość położona jest w obrębie gospodarstwa przekazanego przez rodziców siostrze powódki, która aktualnie mieszka u męża. Powódka dzieli się z rodzicami rachunkami po połowie. Na opłaty za prąd wydatkuje kwotę 75 zł z uwagi na fotowoltaikę, opłaca też rachunki za telefon. Na sezon grzewczy kupiła węgiel za kwotę 2.500 zł. Na swoje podstawowe wydatki takie jak wyżywienie, ubiór, kosmetyczka, fryzjer powódka przeznacza miesięcznie około 2.500 zł, nie licząc kosztów związanych z dojazdami do pracy.

(dowód: faktura za wodę k.15; potwierdzenie przelewu za abonament telefoniczny k.15; pokwitowanie dokonania opłaty za gospodarowanie odpadami k.16; potwierdzenie opłaty za internet k.17-18; faktury za zakup węgla k.19 i k.251; zeznania powódki k.275-276v)

M. Z. w sierpniu 2023 r. przeszła operację usunięcia żylaków lewej nogi. Ma również stwierdzoną przepukliną kręgosłupa oraz rozpoznano u niej chorobę H..

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k.20; dokumentacja medyczna k.240-243; częściowo zeznania powódki k.275-276v)

Powódka nadal pracuje jako pokojówka. Do pracy dojeżdża samochodem swojego ojca i w związku z tym na paliwo wydaje około 500 zł. W 2023 r. jej wynagrodzenie wyniosło: w maju – 4.193,16 zł brutto (3.219,63 zł netto); w czerwcu – 4.310,31 zł brutto (3.299,63 zł netto); w lipcu – 4.486,06 zł brutto (3.419,63 zł netto); w sierpniu – 2.099,44 zł brutto (2.636,73 zł netto); we wrześniu – 2.434,46 zł brutto (3.127,93 zł netto); w październiku – 3.285,80 zł brutto (3.066,19 zł netto); w listopadzie – 4.460,17 zł brutto (3.394,91 zł netto); w grudniu – 4.134,57 zł brutto (3.154,63 zł netto). W sierpniu, we wrześniu i w październiku częściowo otrzymywała wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy ze względu na niezdolność do pracy. W 2023 r. jej łącznych dochód wyniósł 45.308,94 zł brutto. W 2024 r. wynagrodzenie powódki wyniosło natomiast : w styczniu – 4.776,00 zł brutto (3.591,30 zł netto); w lutym, marcu i kwietniu – każdorazowo po 4.922,46 zł brutto (3.691,30 zł netto); w maju – 5.435,66 zł brutto (4.041,30 zł netto); w czerwcu – 5.289,23 zł brutto (3.941,30 zł netto). W okresie wakacyjnym otrzymała premie i jej wynagrodzenie wynosiło wówczas około 4.000 zł. Obecnie zarobki powódki wynoszą 3.549 zł.

(dowód: zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach z dnia 28.11.2023 r. k.28 i k.137 i z dnia 29.07.2024 r. k.208; zaświadczenie o wysokości dochodu podatnika w podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 31.07.2024 r. k.209; częściowo zeznania powódki k.275-276v)

M. Z. w dniu 14.09.2023 r. dokonała likwidacji lokaty w kwocie 11.445,59 zł. Poza tym w okresie od września 2023 r. do stycznia 2024 r. wypłaciła z konta bankowego w sumie 31.000 zł. Środki odłożone na rachunku pochodziły ze świadczenia wychowawczego „500+”, jak również z prezentów komunijnych córki. Pieniądze przeznaczyła na remont pokojów dzieci, remont kuchni oraz sprzęt AGD. Opłaciła też prawo jazdy syna oraz kupiła dla niego okulary, które kosztowały około 2.000 zł. Poza tym, małoletnia M. korzystała z leczenia stomatologicznego.

(dowód: wyciąg z rachunku bankowego k.100-102 i k.134-136; częściowo zeznania powódki k.275-276v)

Małoletnia M. uczęszcza do szkoły w P.. Pełnoletni syn stron A. Z. ukończył technikum gastronomiczne, ale nie zdał egzaminu maturalnego. Od września 2023 r. uczy się zaocznie w (...)Szkole Policealnej (...) w K.. Nauka jest nieodpłatna i trwa cztery semestry. A. Z. od listopada 2023 r. pracuje na umowę zlecenie. Jego wynagrodzenie wynosi średnio 2.500 zł. Alimenty od ojca A. otrzymywał do czerwca 2023 r.

(dowód: zaświadczenie nr (...) z dnia 18.11.2023 r. k.29; umowa zlecenia z dnia 13.11.2023 r. k.30-31; zaświadczenia o dochodach z dnia 22.01.2024 r. k.103-104; częściowo zeznania powódki k.275-276v)

Z. Z. obecnie uprawia grunty o powierzchni 32,41 ha, z czego 13,30 ha stanowią łąki, pastwiska, lasy i nieużytki. Gospodarstwo znajduje się na terenie gminy D., ziemia jest klasy V - ej i VI - ej. Pozwany aktualnie nie dzierżawi żadnych gruntów. W okresie od stycznia do sierpnia 2023 r. koszty związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego wyniosły 187.587,89 zł, zaś z tytułu sprzedaży płodów rolnych uzyskał wówczas przychód w kwocie 176.640,31 zł. W 2023 r. pozwany otrzymał 3.000 zł za posuchę. Pozwany otrzymał też dofinansowanie do wapna w kwocie 5.800 zł, oraz zwrot akcyzy w kwocie około 4.000 zł. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21.09.2023 r. w sprawie wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2023 r. dochód ten wynosił 5.451 zł.

Pozwany w 2024 r. w związku z prowadzeniem gospodarstwa poniósł koszty w kwocie 95.938,78 zł, na które złożyły się zakup nawozów, środków ochrony roślin, odżywek, jak również zakup paliwa, zakup nasion, a także wydatki dotyczące remontu sprzętu rolniczego. W 2024 r. pozwany miał zasiane 10 ha rzepaku, około 9 ha pszenżyta. Zebrał około 34 tony pszenżyta, którego nie zbył, albowiem obowiązująca cena nie pokrywała kosztów produkcji. Jego wartość szacuje na około 21.000 zł. W całości sprzedał natomiast rzepak za kwotę około 45.000 zł oraz siano za ponad 4.000 zł. Dopłaty za rok 2024 wyniosły 28.000 zł. Kwota zwróconej akcyzy za paliwo nie uległa zmianie w porównaniu do roku 2023.

Pozwany nie świadczy usług kombajnem na rzecz innych rolników.

(dowód: zestawienia przychodów i kosztów k.43-47; decyzja w sprawie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego z dnia 20.01.2023 r. k.48-50; wyciąg z rachunku bankowego k.78-83v; faktury wraz z informacjami o cenie zbóż oraz rachunki k.144-146, k.178-203 i k.254-255; wypisy i uproszczone wypisy z rejestru gruntów z dnia 26.03.2024 r. k.147-162; częściowo zeznania pozwanego k.276v-277v)

Pozwany opłaca ubezpieczenie od budynków w kwocie 2.138 zł rocznie. Nadto reguluje opłaty za energię w kwocie około 100 zł miesięcznie, za wodę w kwocie 100 zł na dwa miesiące, za odpady w kwocie 162 zł na kwartał. Opłaca też ubezpieczenie upraw rolnych w kwocie około 620 zł rocznie. Na opał przeznacza około 8.000 zł rocznie. Nadto, pozwany uiszcza podatek od nieruchomości, rolny i leśny dotyczący nieruchomości należących do stron w kwocie 2.730 zł rocznie.

Wspólnie z pozwanym zamieszkują jego rodzice, na rzecz których ustanowiona jest służebność osobista obciążająca nieruchomość będącą własnością stron. Matka pozwanego otrzymuje emeryturę w kwocie 1.664,89 zł, zaś jego ojciec w kwocie 1.998,16 zł. Rodzice pozwanego są osobami schorowanymi i potrzebują pomocy ze strony pozwanego. Pozwany także ma problemy z kręgosłupem oraz cukrzycę. Na zakup leków przeciwbólowych przeznacza ponad 100 zł miesięcznie.

Z. Z. płaci alimenty na córkę ustalone w wyroku rozwodowym. Reguluje też rachunki za telefony dzieci w kwocie 179 zł.

Pozwany sprzedał samochód stanowiący majątek wspólny stron za kwotę około 17.000 zł i za podobną kwotę kupił dla syna O. (...).

(dowód: faktura za węgiel wraz ze świadectwem jakości paliw stałych i oświadczeniem o kraju pochodzenia węgla k.51-53; wniosko-polisa nr (...) k.54-55; polisa dotycząca ubezpieczenia upraw rolnych wraz z potwierdzeniem transakcji bankowej k.56-59v; faktura za energię elektryczną k.60; pokwitowanie uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami k.61; przekazy pocztowe k.62; orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 27.10.2022 r. k.63, k.217; zaświadczenie lekarskie z dnia 27.11.2023 r. k.77; wyciąg z rachunku bankowego k.78-83v, wydruk księgi wieczystej k.84-89 oraz k.218-221; akt notarialny z dnia 24.11.2004 r. k.256-258; akt notarialny z dnia 10.02.2011 r. k.259-260; decyzja w sprawie ustalenia wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na rok 2024 k.268-269; wniosko-polisa nr (...) k.270-272; częściowo zeznania powódki k.275-276v; częściowo zeznania pozwanego k.276v-277v)

Za częściowo wiarygodne Sąd uznał zeznania M. Z.. W szczególności Sąd nie dał wiary powódce w zakresie uzyskiwania przez pozwanego dodatkowych zarobków ze świadczenie usług rolniczych, albowiem w tym zakresie jej twierdzenia pozostały gołosłowne. Na przyznanie jedynie częściowo waloru wiarygodności zasługiwały też zeznania Z. Z.. Sąd nie dał wiary pozwanemu, iż uzyskiwane dochody z prowadzenia gospodarstwa wynoszą około 2.500 zł, albowiem pozostaje to w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego oraz z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Nie sposób też dać wiary pozwanemu co do tego, że nigdy nie uprawiał kukurydzy skoro do swoich kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego zaliczał zakup nasion kukurydzy.

Nie wniosły do sprawy nic istotnego dokumenty złożone przez pozwanego dotyczące stanu zdrowia jego rodziców i wydatków związanych z ich utrzymaniem (k.62-76 i k.214-217), albowiem ewentualny obowiązek alimentacyjny na rzecz byłej żony wyprzedza inne zobowiązania pozwanego, w tym również wobec rodziców, wynikające zarówno z ustanowionej na ich rzecz służebności jak i zobowiązań moralnych.

Postanowieniem z dnia 11.06.2024 r. Sąd pominął dowód z zeznań świadka W. K., uznając, iż nie jest on przydatny do wykazania okoliczności dotyczących sytuacji majątkowej i możliwości zarobkowych pozwanego, uzyskiwanych przez niego dochodów z gospodarstwa rolnego, otrzymywanych dopłat, kosztów utrzymania powódki, usprawiedliwionych potrzeb powódki, sytuacji majątkowej powódki, uznając, iż o wydatkach oraz swoich potrzebach decydujące informacje posiadają strony. Sąd pominął również wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego rolnika, gdyż byłby nieprzydatny do wyliczenia dochodowości gospodarstwa rolnego prowadzonego przez pozwanego w celu wykazania jego możliwości zarobkowych i jego stanu majątkowego, albowiem punktem odniesienia w niniejszej sprawie jest okres postępowania rozwodowego, w ramach którego możliwości zarobkowe i dochody pozwanego oceniono bez zasięgania takiej opinii.

Sąd zważył co następuje :

Powódka M. Z. wystąpiła z żądaniem zasądzenia alimentów od pozwanego w związku z rozwiązaniem małżeństwa z wyłącznej winy pozwanego.

Zdaniem Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, przedmiotowe powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Bezsprzecznie wyrokiem Sądu Okręgowego w K.z dnia (...)r. małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z winy pozwanego, w związku z czym podstawę prawną żądania powódki stanowi art. 60 § 2 kro, regulujący tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny. Zgodnie z jego brzmieniem, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Przesłanką wskazanego powyżej obowiązku alimentacyjnego jest zatem ustalenie, iż rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Ocena, czy nastąpiło takie pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo (wyrok SN z dnia 7 stycznia 1969r. sygn. II CR 528/68 - OSNC 1969/10/179; wyrok SN z dnia 28 października 1980 r. sygn. III CRN 222/80 - OSNC 1981/5/90).

Jak wynika z akt(...) Sądu Okręgowego w K., w trakcie sprawy rozwodowej pozwany prowadził gospodarstwo rolne o powierzchni ponad 40 ha. Swoje dochody pozwany oceniał na kwotę około 2.000 zł miesięcznie i jak wynika ze sporządzonego do sprawy uzasadnienia, dochody na takim poziomie Sąd Okręgowy przyjął oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe Z. Z. w związku z ustaleniem obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniej córki (vide: k.254v akt (...)). Zdaniem Sądu, nie sposób jednak odnieść wrażenia, iż Sąd nie doszacował dochodów pozwanego, albowiem nie sposób przyjąć, aby rolnik prowadzący stosunkowo duże gospodarstwo rolne uzyskiwał dochody na poziomie niższym niż płaca minimalna (należy zauważyć, iż wg danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa średnia wielkość gospodarstwa rolnego w Polsce wynosi około 11,59 ha). Z drugiej strony, nie można też przyjąć poziomu dochodów forsowanego w toku sprawy rozwodowej przez powódkę, według której dochody te wynosiły około 9.000 zł. Po rozwodzie sytuacja ta uległa zmianie, albowiem w trakcie niniejszej sprawy Z. Z. przekazał byłej małżonce część gruntów o powierzchni 10,67 ha wchodzących w skład ich wspólnego gospodarstwa do jej wyłącznego użytkowania. Powódka wprawdzie początkowo kwestionowała formę, a przez to i skuteczność przekazania jej tych gruntów, jednak ostatecznie w czerwcu 2024 r. oświadczyła, że od miesiąca lipca będzie je wyłącznie użytkować. Można więc przyjąć, że usankcjonowało to stan rzeczy, który na skutek decyzji pozwanego istniał już w grudniu 2023 r. Wobec tego, pozwany nie gospodaruje już na areale, jaki miał do swojej dyspozycji w toku sprawy rozwodowej. Co prawda pełnomocnik powódki podnosił, że Sąd nie powinien brać pod uwagę zaistniałej zmiany i przyjmować taki stan, jak gdyby pozwany prowadził całe gospodarstwo, albowiem gdyby nie rozwód to nie doszłoby do jego podziału. W ocenie Sądu, taki pogląd jest nie do zaakceptowania, gdy rodzina w trakcie małżeństwa, utrzymuje się w oparciu o posiadany majątek wspólny małżonków jak np. właśnie w przypadku prowadzenia działalności rolniczej. Sytuacja pozwanego, w porównaniu do sytuacji innej osoby zobowiązanej zatrudnionej „na etacie” ulega bowiem z reguły istotnej zmianie. Nadto założenie, iż Sąd winien oceniać możliwości zarobkowe pozwanego w oparciu o stan majątkowy z okresu małżeństwa zakłada, iż nie jest dopuszczalna sytuacja, aby dochody małżonka zobowiązanego mogły ulec obniżeniu. Nie można natomiast pomijać, że dochodowość gospodarstwa rolnego na przestrzeni lat ulega zmianie i to niezależnie od podejmowanych decyzji związanych z prawidłowym gospodarowaniem, ale również z uwagi na szereg okoliczności, na które pojedynczy rolnik nie ma wpływu, a które wynikają z warunków pogodowych w danym roku czy też sytuacji na światowych rynkach. Zauważył to również Sąd Okręgowy rozpatrując zażalenie na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia, który wskazał, iż na dochodowość gospodarstwa ma wpływ sytuacja na rynkach światowych implikowana chociażby wojną na Ukrainie, a której konsekwencją były również ogólnopolskie strajki rolników. Wpływ różnych czynników na koniunkturę w gospodarstwach rolnych ocenia również okresowo Główny Urząd Statystyczny, który w swoim ostatnim raporcie zauważył, iż prognozy rolników dotyczące sytuacji ich gospodarstw rolnych w II półroczu 2024 r. są bardziej pesymistyczne w porównaniu z prognozami na I półrocze, albowiem zachodzące zmiany oceniono niekorzystnie (chociaż z drugiej strony mniej pesymistycznie niż w roku 2023). Wartość wskaźnika zmiany sytuacji ogólnej nadal wskazuje na złą koniunkturę ( https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/rolnictwo/koniunktura-w-gospodarstwach-rolnych-w-pierwszym-polroczu-2024-roku,10,24.html). Założenie powódki, iż skoro gospodarstwo w poprzednich latach przynosiło dochody na dobrym (a nawet bardzo dobrym) poziomie , wobec tego należy założyć, że nadal tak jest, ma zatem charakter jedynie życzeniowy. Nie zawsze sytuacja gospodarcza jest na tyle korzystna, aby możliwe było dokonywanie inwestycji, jakie strony czyniły będąc małżeństwem, a na które wskazywała M. Z.. Zarazem zauważyć należy, iż odnośnie wysokości dochodów pozwanego spór między stronami istniał już od początku sprawy rozwodowej. Powódka twierdziła np. iż pozwany przekazuje jej na utrzymanie dzieci (a więc i syna, który w trakcie postepowania rozwodowego ukończył 18 lat) kwotę 2 tys. zł, podczas gdy pozwany przyznawał, iż płaci na rzecz dzieci łącznie tylko 1 tys. zł. W konsekwencji, zdaniem Sądu, należy uznać, iż sytuacja finansowa pozwanego jest wprawdzie lepsza niż sytuacja powódki (pozwany nadal prowadzi gospodarstwo o powierzchni ponad 30 ha, posiada wszystkie konieczne maszyny rolnicze oraz wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu takiej działalności), jednak nie na tyle, aby uzasadniała ustalenie obowiązku alimentacyjnego na jej rzecz. Należy bowiem zauważyć, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia nie sięga - przynajmniej z reguły - tak daleko, aby miał zapewnić małżonkowi niewinnemu równą stopę życiową. W zależności od okoliczności konkretnej sprawy, zakres przyczyniania się małżonka wyłącznie winnego do utrzymania małżonka niewinnego mieści się między granicą, poniżej której istnieje niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków. Ustalenie alimentów na rzecz powódki powodowałoby już naruszenie opisanej zasady.

Oceniając zasadność powództwa o ustalenia alimentów, zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie stanowiskiem, Sąd powinien wnikliwie zbadać sytuację strony domagającej się alimentów. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2001 r., I CKN 1341/00, (LEX nr 52433) "dorosły, sprawny życiowo i zdrowotnie człowiek powinien w pierwszym rzędzie starać się wykorzystać własne możliwości samodzielnego utrzymania się, a dopiero potem liczyć na pomoc alimentacyjną". Zdaniem Sądu, powódka pracując, wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe. M. Z. zarówno w trakcie sprawy rozwodowej, jak i obecnie jest bowiem zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, a jej dochody w 2023 r. wynosiły netto średnio 3.250 zł, a w 2024 r. za okres od stycznia do czerwca - 3.770 zł netto. Dochody powódki na obecnym poziomie, pozwalają jej zatem na pokrycie wydatków osobistych, które w uzasadnieniu pozwu oceniła w sumie na około 3 tys. zł. Zdaniem Sądu nie sposób zaliczyć do kosztów utrzymania powódki ewentualnych kosztów związanych z wynajmem mieszkania, albowiem jak twierdzi powódka, chciałaby wyprowadzić się z domu rodzinnego, a koszty wynajmu wynoszą około 2.000 zł. Deklaracje te Sąd nie uznał za polegające na prawdzie, skoro jednocześnie z zeznań powódki wynika, iż posiadane na rachunku bankowym środki finansowe przeznaczyła na remont pokoi czy też meble do kuchni. Podkreślić poza tym należy, iż powódka posiada możliwość uzyskania dodatkowych dochodów z przekazanej jej przez pozwanego części gruntów rolnych. Jak zaznaczono bowiem powyżej, nie sposób pominąć, iż posiadane przez nią składniki majątkowe dają możliwość uzyskiwania takiego dochodu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie cytowanych przepisów, orzeczono jak w pkt I wyroku.

O kosztach zastępstwa adwokackiego orzeczono zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, zarazem uwzględniając opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Sędzia Agnieszka Pietruszka